Onze geschiedenis

ATD Vierde Wereld is in 1957 opgericht door de Franse priester Joseph Wresinski (1917-1988). In 2017 vieren wij dat hij 100 jaar geleden geboren is met een wereldwijde campagne: ‘Om armoede te overwinnen en aan vrede te bouwen’. “Het is niet zo zeer aan voeding en kleding dat al deze mensen behoefte hebben, maar aan waardigheid, niet meer afhankelijk te zijn van de goede bedoelingen van anderen.” – Joseph Wresinski.

Wresinski, kind van een Spaanse moeder en een Poolse vader, groeide zelf op in een omgeving van extreme armoede in Angers in Frankrijk.

Toen hij in de jaren vijftig als priester ging werken in een daklozenkamp in een buitenwijk van Parijs (Noisy-le-Grand) moest hij terugdenken aan de vernederingen en schaamte van zijn eigen jeugd in armoede.

Om de mensen in het kamp minder afhankelijk te maken van hulp van anderen, creëerde hij verschillende voorzieningen, zoals een peuter- en kleuterschool, een bibliotheek, een was- en een schoonheidssalon en verder ateliers voor de ouders en bedrijfjes voor de jongeren. Samen met de arme families heeft hij een vereniging opgericht, en zo werd ATD (‘Aide à Toute Détresse’, later All together for Dignity) geboren.

Wresinski was de auteur van het rapport “Grande pauvreté et précacité économique et sociale” (Grote armoede en gemis aan economische en sociale basiszekerheid) voor de Franse Economische en Sociale raad.

Dit rapport baande de weg voor het uitgebreide werk van de Mensenrechtencommissie van de Verenigde Naties, de Europese Unie en de Raad van Europa waarin ATD Vierde Wereld zitting kreeg. Dit rapport was ook de aanzet voor de wet tegen sociale uitsluiting in Frankrijk (juli 1998).

Wresinski lanceerde de Internationale Dag van Verzet tegen Extreme Armoede (1987), welke sindsdien jaarlijks op 17 oktober plaatsvindt. Later (1992) werd deze dag erkend door de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties.

ATD kreeg de toevoeging ‘Vierde Wereld’, om aan te geven dat het gaat om de strijd van en voor de armsten in rijke en arme landen overal in de wereld. De naam ‘Vierde Wereld’ was een variatie op de naam ‘Vierde Stand’ uit de Franse revolutie. Bij de hervorming indertijd van de staat wilde men dat de mensen die niet vertegenwoordigd waren, de vierde stand, ook haar mening kon geven. Gevraagd werd aan de ‘gegoede’ stand van leraren, geestelijken, etc. om de armsten te interviewen en naar hun mening te vragen over de inrichting van de nieuwe staat die vrijheid, gelijkheid en broederschap moest brengen. In de visie van Wresinski staat de Vierde Wereld ook symbool voor het geven van een stem aan de armsten en de uitnodiging aan elke burger om hen daarbij te steunen.

De afkorting ATD (Aide à Tout détresse – hulp in alle nood) werd later veranderd in ‘Agir Tous pour la Dignité’ / ‘All Together for Dignity’ (samen voor waardigheid).

ATD Vierde wereld heeft een raadgevende status bij de Verenigde Naties, de ILO en de Raad van Europa. De beweging slaagde erin om 17 oktober uit te laten roepen tot Internationale Dag voor de Uitroeiing van Armoede (ook: Werelddag van Verzet tegen Extreme Armoede), een dag die in 1992 erkend werd door de Verenigde Naties.

Oud-voorzitter van de organisatie was de invloedrijke Franse verzetsstrijdster Geneviève de Gaulle-Anthonioz, een nichtje van Charles de Gaulle en overlevende van Ravensbrück. Na 5 jaar voorzitterschap van dhr. Cassam Uteem, voormalig President van Mauritius, is Donald Lee sinds juli 2020 internationaal voorzitter.

Donald Lee heeft jaren voor de Verenigde Naties gewerkt in Bangkok en New York, waar hij ook hielp om de Werelddag voor Uitroeiing van armoede, 17 oktober, meer bekend te maken. Hij was vanaf 2008 lid van het Internationale Comité voor 17 oktober.